سی‌امین جشنواره فیلم فجر از 12تا22 بهمن برگزار میشود. مهم‌ترین رخداد سینمایی کشور امسال پذیرای 32فیلم در بخش مسابقه سینمای ایران است تا شاخص‌ترین بخش رقابتی این جشنواره شلوغ‌تر از همه ادوار باشد.
1 . بی‌خداحافظی
کارگردان: احمد امینی
بازیگران: رضا صادقی، محمدرضا فروتن، پگاه آهنگرانی، شقایق فراهانی، افشین هاشمی، مژگان بیات، پیام دهکردی، کوروش تهامی، همایون ارشادی، هومن برق‌نورد، مریم بوبانی و مجید جعفری.
«بی‌خداحافظی» ابتدا قرار بود توسط کیومرث پوراحمد ساخته شود. با آمدن احمد امینی، فیلمنامه‌ای که پیمان عباسی نوشته بود به کل کنار گذاشته شد و سعید شاهسواری با استفاده از خط داستانی فیلمنامه، متن کاملا متفاوتی نوشت. «بی‌خداحافظی» اولین تجربه سینمایی پس از انقلاب در ساخت درام زندگینامه درباره یک خواننده پاپ است. انتظاری که از امینی در بی‌خداحافظی می‌رود ساخته شدن یک فیلم حرفه‌ای و خوش‌ساخت است؛فیلمی که با توجه به محبوبیت رضا صادقی، از الان جزو امیدهای گیشه سال91 محسوب میشود.
2 . پله آخر
کارگردان: علی مصفا
بازیگران: علی مصفا، لیلا حاتمی، علیرضا آقاخانی.
علی مصفا پس از «سیمای زنی در دور دست» مدتی ترجیح داد به حرفه اصلی‌اش یعنی بازیگری بپردازد و در این میان ناکامی اولین ساخته بلند سینمایی‌اش هم احتمالا در این تصمیم بی‌تأثیر نبود. پله آخرکه می‌گویند نسبت به سیمای زنی در دوردست چند گام به جلو برای سازنده‌اش محسوب میشود، بر اساس داستانی از جیمز جویس ساخته شده است.
3 . راه بهشت
کارگردان: مهدی صباغ‌زاده
بازیگران: امین زندگانی، نسرین مقانلو، رضا رویگری.
فیلمی درباره صدر اسلام از مهدی صباغ‌زاده که به تهیه‌کنندگی شبکه جهانی سحر ساخته شده است. «راه بهشت» پس از «خاک و آتش» دومین تجربه صباغ‌زاده در زمینه سینمای تاریخی نیز به شمار می‌آید. او در دهه60 جزو فیلمسازان مهم، پرکار و جریان‌ساز سینمای ایران بود؛ چه زمانی که با «سناتور» گیشه سینماها را فتح کرد و چه در مقطعی که با «خانه خلوت» نشان داد کارگردان توانا و خوش‌فکری است. صباغ‌زاده در سال‌های اخیر از دوران اوجش فاصله گرفته و باید دید در فیلمی که ماجراهایش در زمان صدر اسلام می‌گذرد چه کرده است.
4 . محرمانه تهران
کارگردان: مهدی فیوضی
بازیگران: علیرضا جلالی‌تبار، الهام جعفرنژاد، سحر قریشی.
مهدی فیوضی به همراه احمد کاوری فیلم «نفوذی» را کارگردانی کرد که فیلم خوش‌ساختی هم بود. «محرمانه تهران» اولین تجربه مستقل فیوضی است که درامی سیاسی نیز به شمار می‌آید و ظاهرا از تولیدات مورد علاقه مدیریت سینما نیز هست. پس از اینکه «خودزنی» ساخته احمد کاوری آن فیلمی که مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی انتظارش را داشت از کار درنیامد، گویا امیدها به «محرمانه تهران» بسته شده که فیلمبرداری‌‌اش تا همین چند روز پیش ادامه داشت. فیلمی که گفته میشود یک تریلر سیاسی خوش‌ساخت از کار درآمده است.
5 . بوسیدن روی ماه
خروج از زیر سایه طلاومس
کارگردان: همایون اسعدیان
بازیگران: شیرین یزدان‌بخش، رابعه مدنی، مسعود رایگان، شاهرخ فروتنیان، صابر ابر، سعید پورصمیمی، شبنم مقدمی، امیرحسین رستمی، لیلی‌فرهادپور.
احترام‌سادات و فروغ خانم که در همسایگی هم زندگی می‌کنند، بیست‌سالی است که انتظار فرزندانشان را می‌کشند. تقریبا در همه مطالبی که این روزها درباره «بوسیدن روی ماه» نوشته شده به اینکه فیلم در تداوم تجربه موفق قبلی «طلاومس» ساخته شده تاکید صورت گرفته است. طلا و مس یک اتفاق مهم در کارنامه اسعدیان به شمار می‌آید. بهترین و خوش‌ساخت‌ترین فیلم دینی سال‌های اخیر سینمای ایران که کارگردانی درک شده و ظریفش چالشی دشوار برای اسعدیان به‌شمار می‌رفت. بوسیدن روی ماه، هم مثل طلا و مس فضایی معنوی دارد و بازهم براساس طرحی از منوچهر محمدی ساخته شده که تهیه فیلم را نیز برعهده داشته است. البته این‌بار فیلمنامه نیز توسط خود اسعدیان نوشته شده است. تمرکز فیلم روی زندگی یک زوج مسن است و این هم در سینمایی که معمولا کاراکترهای اصلی‌اش را از میان جوان‌ها و نهایتا میانسالان انتخاب می‌کند، نکته جالب توجهی است.
شیرین یزدان‌بخش بازیگری که در سال‌های اخیر به سینمای ایران معرفی شده و شناخته شده‌ترین نقشش را می‌توان بازی در نقش مادر سیمین در فیلم جدایی نادر از سیمین دانست، به یکی از کاراکترهای محوری فیلم جان بخشیده است. رابعه مدنی دیگر بازیگر اصلی فیلم هم مادر امیر شهاب رضویان کارگردان سینماست.
بوسیدن روی ماه بیشتر اثری در حال و هوای معنوی به شمار می‌آید تا فیلمی به نشانه‌های دینی از جنس طلا و مس که با تمرکز به زندگی یک طلبه جوان ساخته شده بود. جز این اگر بخواهیم پیوندی میان این فیلم و کار قبلی اسعدیان جست‌وجو کنیم، احتمالا باید به ریتم آرام و موزون آن اشاره کنیم. ریتمی که حاصل تلاش کارگردان برای نزدیک شدن به درونیات آدم‌هاست.
6 - برف روی کاج‌ها
بحران در طبقه متوسط
کارگردان: پیمان معادی
بازیگران: مهناز افشار، ویشکا آسایش، حسین پاکدل، صابر ابر، حسن معجونی، امیر پوریا .
نگرانی یک معلم پیانو درباره یکی از هنرجویانش، او را متوجه حقایق تکان‌دهنده‌ای در زندگی خصوصی‌اش می‌کند. فیلمنامه‌نویس آثار دفتر حسین فرح‌بخش که با نگارش فیلمنامه «کما» نشان داد می‌تواند از چهرههای مؤثر سینمای تجاری باشد با بازی در فیلم «درباره الی» به مسیر علایق شخصی‌اش بازگشت و پس از آن حضور در «جدایی نادر از سیمین» جایگاهش را در بازیگری تثبیت کرد و گرچه در جشنواره فجر سیمرغ نگرفت ولی جوایز معتبرترین جشنواره‌های بین‌المللی را دریافت کرد. معادی در حالی «برف روی کاج‌ها» را به عنوان اولین ساخته بلند سینمایی‌اش کلید زد که پیش از آن فیلمنامه‌های دیگری را برای شروع کارگردانی آماده کرده بود. ازجمله یک فیلمنامه اکشن که درامی روان‌شناختی نیز محسوب می‌شد ولی شرایط برای تولیدش فراهم نشد تا معادی سراغ پروژه‌ای جمع و جورتر و شخصی‌تر برود. برف روی کاج‌ها یک ملودرام مدرن است که بحران را در طبقه متوسط به تصویر می‌کشد و ناگفته پیداست که احتمالا همه به دنبال رد پای اصغر فرهادی در فیلم هستند. هرچند فیلمنامه برف روی کاج‌ها را خود معادی نوشته و فرهادی در آن هیچ نقشی نداشته اما موضوع فیلم نزدیک به حال و هوای آثاری چون چهارشنبه‌سوری است.
مهناز افشار در تداوم حضورش در آثار متفاوت و پس از بازی موفقش در «سعادت‌‌آباد» در فیلم اول معادی ایفای نقش کرده. ویشکا آسایش هم که پس از «ورود آقایان ممنوع» تولدی دیگر را تجربه کرده یکی از نقش‌های حساس فیلم را برعهده دارد. صابر ابر همبازی معادی در فیلم درباره الی دیگر بازیگر فیلم است و حسین پاکدل و حسن معجونی هم از چهرههای شاخص تئاتری هستند که در این تجربه مشارکت داشته‌اند. بازی امیر پوریا سینمایی نویس نیز در نوع خود جالب توجه و کنجکاوی برانگیز است.
7. پذیرایی ساده
سینمای صادراتی
کارگردان: مانی حقیقی
بازیگران: ترانه علیدوستی، مانی حقیقی، سعید چنگیزیان، اسماعیل خلج، صابر ابر، محمد عاقبتی.
زن و مردی ناشناس در منطقه‌ای پرت و کوهستانی، می‌خواهند پول زیادی را که همراهشان است به مردم عادی بدهند.
سینمای خاص «آبادان» و «کارگران مشغول کارند» 2فیلم اول کارنامه سینمایی مانی حقیقی دوستدارانی میان منتقدان یافت که البته با اکران نشدن این فیلمها، به کوشش سازنده‌اش برای حضور در بطن سینمای حرفه‌ای انجامید. همکاری با اصغر فرهادی در نگارش فیلمنامه «چهارشنبه‌سوری» به تداوم این تجربه در «کنعان» انجامید که این یکی توسط خود حقیقی کارگردانی شد.
ملودرام شهری مدرن کنعان در نقطه مقابل آبادان و کارگران مشغول کارند قرار داشت، چه به لحاظ لحن و چه ساختار روایی. کنعان فروش قابل قبولی داشت و پس از آن حقیقی بیشتر به بازیگری پرداخت و البته فیلمنامه‌هایی هم نوشت که هنوز ساخته نشده‌اند. پس از 2بازی درخشان در فیلم ستایش شده فرهادی و کمدی موفق رامبد جوان، حقیقی ترجیح داد که نقش اصلی فیلم تازه‌اش را خودش بازی کند. نقش اول زن فیلم نیز به ترانه علیدوستی رسید که انتخاب بی‌تناسبش در کنعان چندان مورد توجه منتقدان قرار نگرفته بود. میان چند فیلم ایرانی که نماینده فستیوال برلین در سفر چند ماه پیش‌اش به تهران تماشایشان کرد، پذیرایی ساده بیش از بقیه گزینه‌ها چشمگیر بود و در نهایت هم این فیلم برای حضور در این جشنواره معتبر انتخاب شد. پذیرایی ساده نه موضوع ملتهبی دارد و نه داستانی جنجالی را روایت می‌کند. به همین دلیل هم راحت پروانه نمایش گرفت و با خیال راحت می‌تواند برلین را مبدأ حضور‌های جهانی‌اش قرار دهد. خود فیلم هم به روایت کسانی که موفق به تماشایش شده‌اند، کیفیت قابل قبولی دارد. ظاهرا پخته‌تر از آبادان و گرم‌تر از کارگران مشغول کارشده که حقیقی با ساختش از سوی برخی به شکم‌سیری و بی‌دردی متهم شد.
8 . یک عاشقانه ساده
کارگردان: سامان مقدم
بازیگران: مهناز افشار، مصطفی‌زمانی، احمد‌مهران‌فر، آتیلا پسیانی، همایون ارشادی، فرهادآئیش.
دو دوست با هم عهد و پیمانی دارند. وصلت گندم دختر امان با کرامت، پسر عمویش تقدیری نیست که گندم به آن تن بدهد. او عشق و سرنوشت خودش را می‌خواهد.
گفته می شد فیلم تازه مقدم یک کمدی روستایی است ولی در بازنویسی‌های فیلمنامه و تغییر برخی از بازیگران، قصه دچار تغییرات اساسی شد.
9 . یکی می خواد باهات حرف بزنه
کارگردان: منوچهر هادی
بازیگران: شهاب حسینی، آنا نعمتی، یکتا ناصر.
زنی پس از مرگ مغزی فرزندش برای اهدای اعضای بدن او نیازمند رضایت همسر سابقش است .
گویا این تجربه منوچهر هادی نسبت به ساخته‌های قبلی‌اش گامی به جلو محسوب میشود؛کارگردانی که در این سال‌ها بیشتر به ساخت تله فیلم مشغول بوده است.
10 . یک روز دیگر
کارگردان: حسن فتحی
بازیگران: هدیه تهرانی، ژرمی بنستر، آنتوان بلانک‌فور.
از یک صبح تا غروب در شهر پاریس پولی میان افرادی از ملیت‌های مختلف دست به دست میشود و این ماجراهای گوناگونی را در پی دارد.
کارنامه سینمایی حسن فتحی غیرقابل پیش‌بینی و پرفراز و نشیب است. «یک روز دیگر» با عوامل پشت دوربین «جدایی نادر از سیمین» و در شهر پاریس ساخته شده است. جز هدیه تهرانی بقیه بازیگران خارجی هستند.
11 . من و زیبا
کارگردان: فریدون حسن‌پور
بازیگران: پرویز پرستویی، شهاب حسینی، حدیث میرامینی.
در یک شب سرد و بارانی قبل از آنکه موسی به خانه برسد، همسرش راحله بر اثر درد زایمان جان می‌سپارد.
ظاهرا «من و زیبا» خارج از شتاب معمول آثار این سال‌های حسن‌پور ساخته شده و بازی پرستویی و حسینی در نقش‌های اصلی، آن را به اثری کنجکاوی‌برانگیز تبدیل کرده است.
12 . یک سطر واقعیت
کارگردان: علی وزیریان
بازیگران: حسین یاری، مهراوه شریفی‌نیا، همایون ارشادی.
روزنامه نگار جوانی می‌خواهد رازی را فاش کند اما خود درگیر ماجرایی میشود.
علی وزیریان از آن دست کارگردان‌هایی است که با سابقه‌ای طولانی و روشن در حرفه‌ای دیگر به سراغ سینما رفته است. به‌نظر می‌رسد در «یک سطر واقعیت» وزیریان به‌دنبال رسیدن به زبانی است که برای مخاطب جذاب‌تر است.
13 . پل چوبی
روایت کازابلانکا در خیابان‌های تهران
کارگردان: مهدی‌کرم‌پور
بازیگران: بهرام رادان، هدیه تهرانی، مهناز افشار، آتیلا پسیانی، فرهاداصلانی، برزو ارجمند، امیدروحانی ، مهران مدیری.
پل‌چوبی معبری بود بر خندق شمالی تهران؛ مابین پایتخت و ییلاق شمیران؛ محل اتصال تهران قدیم و جدید. اینجا و اکنون محله پل‌چوبی یادگار گذشته است؛ نامی به جا مانده در قلب شهر پرهیاهو؛ محل رخداد عاشقانه‌ای آرام. این احتمالا مهم ترین پیشنهاد سینمای جریان اصلی در جشنواره امسال است که قرار است در آن حرفه‌ای‌گری و رعایت قواعد بازی، در کنار و همپای مضامین دلخواه و مورد علاقه فیلمساز، اهمیت یافته باشد؛ پربازیگرترین فیلم جشنواره سی‌ام که به صورت توامان هم هدیه‌تهرانی و بهرام رادان را دارد و هم مهنازافشار و مهران مدیری را! حالا خیلی‌ها می‌خواهند پل چوبی را ببینند تا پی ببرند چه رمز و رازی پای این همه ستاره محبوب را به این فیلم باز کرده است.
رئیس اسبق شورای صنفی نمایش و کارگردان فیلمهای «جایی دیگر»، «چه کسی امیر را کشت؟» و اپیزود «تهران: سیم آخر» از فیلم «طهران، تهران» در همان اولین ساخته‌اش نشان داد آنقدر جاه‌طلب هست که ابایی از ترکیب فیلم زنده با انیمیشن نداشته باشد. در دومین فیلمش هم انبوهی از بازیگران محبوب را گردهم آورد تا داستانی را به شیوه‌ای کاملا غیرمتعارف روایت کند. تجربه سوم درواقع فیلمی میان‌مدت بود که در آن حرف‌ها و دغدغه‌های فیلمساز بیشتر از قصه‌گویی مورد توجه قرار گرفته بود. یک واکنش سریع و تند اجتماعی که به‌لحاظ لحن و حال‌و‌هوا درست در نقطه مقابل اپیزود مهرجویی قرارداشت.
14 . گشت ارشاد
سیم آخر
کارگردان: سعید سهیلی
بازیگران: حمید فرخ‌نژاد، پولاد کیمیایی، ساعد سهیلی، نیوشا ضیغمی، سحر قریشی، میرطاهر مظلومی ،جمشید هاشم‌پور.
3 جوان جنوب‌شهری برای به‌دست آوردن پول دست به کار خطرناکی می‌زنند. گشت ارشاد ترکیب بازیگران جالب‌توجهی دارد. حمید فرخ‌نژاد در نقش اصلی، احتمالا بخشی از بار طنز فیلم را نیز برعهده دارد. بازی پولاد کیمیایی هم که در سال‌های اخیر ستاره فیلمهای پدرش بوده، در نوع خود جالب‌توجه است و یکی از نقش‌های اصلی هم به ساعد سهیلی، فرزند کارگردان رسیده است. نیوشا ضیغمی و سحر قریشی هم بازیگران زن فیلم هستند که به نظر می‌رسد فضایی بیشتر مردانه دارد و جمشید هاشم‌پور هم به عنوان پای‌ثابت چند فیلم آخر سهیلی، اینجا نقشی کوتاه اما مهم را ایفا کرده است.
پیش‌بینی اینکه گشت ارشاد چه فیلمی از کار درآمده، بسیار دشوار است و این دشواری بیشتر از فراز و نشیب‌های عجیب کارنامه سهیلی ناشی میشود؛ فیلمسازی که از سویی توانایی‌های قابل توجهی در کارگردانی دارد و از سوی دیگر نمی‌توان اغتشاش حاکم بر برخی از فیلمها و رویکرد غافلگیرکننده‌اش به کمدی‌های سخیف را نادیده گرفت. باید دید او چگونه به سیم آخر زدن 3جوان جنوب شهری را به تصویر کشیده و چه تصویری از اجتماع و آدم‌هایش ارائه داده است.
15 . تلفن همراه رئیس جمهور
کمدی بفروش سیاسی
کارگردان: علی‌عطشانی
بازیگران: مهدی‌هاشمی، اکبرعبدی، نیکی کریمی، بهناز جعفری، آتیلاپسیانی، علی دهکردی، نیما شاهرخ‌شاهی.
پیرمردی باربر قصد خرید سیم‌کارت و تلفن‌همراه دارد که در معامله‌ای تلفن همراه ئیس‌جمهور را به دست می‌آورد. فیلمنامه جابر قاسمعلی چندباری دست به دست گشت و حتی در مقطعی صحبت از این بود که کمال‌تبریزی آن را بسازد که ظاهرا مخالفت‌هایی که با این امر صورت گرفت در نهایت منجر به این شد که علی عطشانی آن را جلوی دوربین ببرد. فیلم تازه عطشانی با حضور عواملی با‌تجربه و شاخص در پشت و جلوی دوربین ساخته شده است. حضور علیرضا زرین‌دست به عنوان مدیر فیلمبرداری احتمالا قرار بوده خیال محسن علی‌اکبری تهیه‌کننده فیلم را از خوش‌ساختی تلفن همراه... راحت کند. مهدی هاشمی، اکبر عبدی، نیکی کریمی و آتیلا پسیانی هم بازیگرانی هستند که خوب می‌توانند با حضورشان به فیلم یاری برسانند. داستان طنزآمیز فیلم و حضور بازیگران شناخته شده، موفقیت آن را برای گیشه تقویت می‌کند ولی برای توفیق در جشنواره باید چشم انتظار ماند و به تماشای تلفن همراه رئیس جمهور نشست. اینکه فیلم چنان‌که از نامش برمی‌آید و در فیلمنامه‌ای که قرار بود تبریزی آن را بسازد، یک کمدی سیاسی است یا در بازنویسی و پروسه تغییر کارگردان، ماجراها شکل دیگری به خود گرفته، باتوجه به اینکه اطلاعات زیادی از داستان فیلم به بیرون درز نکرده، چندان قابل پیش‌بینی نیست.
16 . آمین خواهیم گفت
کارگردان: سامان سالور
بازیگران: محمود نظرعلیان، علیرضا مهران، فرزاد حسنی، آزاده زارعی.
سامان سالور از نسل تازه سینمای ایران است. کارگردانی که با ساخت فیلم‌هایی مثل «ترانه تنهایی تهران» و «چند کیلو خرما برای مراسم تدفین» به‌نظر می‌رسید به موفقیت در جشنواره‌های خارجی می‌اندیشد، ناگهان با ساخت فیلم سینمایی «سیزده 59» رویکرد تازه‌ای را در سینما نشان داد. حالا به‌نظر می‌رسد «آمین خواهیم گفت» ترکیب تجربه‌های پیشین برای این کارگردان جوان است.
این فیلم سامان سالور هم مانند دیگر فیلمهای این کارگردان قرار نیست پیش از نمایش خلاصه داستان مرسوم داشته باشد. فیلم قصه‌ای عاشقانه دارد و درباره روابط انسانی است.
17 . بیداری
کارگردان: فرزاد موتمن
بازیگران: نیکی کریمی، حامد بهداد، شقایق فراهانی، مهدی احمدی.
«بیداری» از معدود فیلم‌هایی است که چند سال پیش تولید شده و مراحل فنی آن تا جشنواره سی‌ام طول کشیده است. فرزاد موتمن که در سال‌های اخیر و پس از «شب‌های روشن» مسیری پرفراز و نشیب را پشت سر گذاشته، در بیداری به سراغ قصه جست‌وجوی یک مادر رفته که به اندازه کافی بار احساسی دارد، اما مهم این است که موتمن چگونه این قصه پرسوز و گداز را با ماجرای انقلاب پیوند زده است.
داستان درباره زنی به نام زهراست که برای آخرین بار دختر شش ساله‌اش را زمانی دیده که پس از آن حافظه‌اش را از دست داده است. او بعد از 24 سال با به دست آوردن حافظه‌اش به‌دنبال نشانی از دخترش است.
